Document Type : Research Article
Authors
1 Dept. of Computer Engineering, Faculty of Industry and Mining, University of Sistan and Baluchestan, Khash, Zahedan, Iran
2 Dept. of Mathematics, University of Bojnord, Bojnord, Iran
Abstract
Keywords
سامانههای جستجوگر و ردیاب مادون قرمز، یکی از ابزارهای مهم در صنایع نظامی محسوب میشوند. این سامانهها از تشعشع مادون قرمز اهداف برای آشکارسازی و ردیابی آنها استفاده میکنند. با پیشرفت جنگ الکترونیک و افزایش توانایی در ایجاد اختلال و اغتشاش در سامانههای راداری الکترومغناطیسی، توجه به جستجوگرهای غیرفعال همچون سامانههای جستجوگر و ردیاب مادون قرمز افزایش چشمگیری یافته است.
یکی از مهمترین اجزای سامانههای جستجوگر و ردیاب مادون قرمز، بخش پردازش تصویر است که وظیفة آن پردازش تصاویر مادون قرمز برای آشکارسازی اهداف مدنظر است. آشکارسازی اهداف در این سامانهها، مشکلات و پیچیدگیهای خاصی دارد. وجود این چالشها در کنار اهمیت استفاده از آن، آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز را به یکی از موضوعات جذاب برای پژوهشگران تبدیل کرده است؛ بهگونهایکه الگوریتمهای فراوانی در این زمینه ارائه شدهاند [1].
دیدگاه آشکارسازی مبتنی بر تخمین پسزمینه، یکی از عمومیترین دیدگاههای موجود برای آشکارسازی اهداف نقطهای است [2-4]. سادگی و کارایی نسبتاً بالا در آشکارسازی از ویژگیهای این روش به شمار میروند. در این روشها معمولاً از یک فیلتر برای پیشبینی یا تخمین پسزمینه استفاده میشود. سپس، پسزمینة تخمینزدهشده از تصویر اصلی تفریق میشود و نقاط کاندیدای هدف به دست میآیند.
فیلترهای حداقل میانگین مربعات، میانگین، میانه و ریختشناسی فیلترهاییاند که پسزمینه را تخمین میزنند. در [5] روشی برای آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز با استفاده از فیلتر حداقل میانگین مربعات دوبعدی معرفی شده است. در این مطالعه تصاویر ابتدا با یک فیلتر گوسی هموار شده است و سپس فیلتر حداقل میانگین مربعات دوبعدی به کار گرفته میشود. تخمین پسزمینه برپایه عملگرهای ریختشناسی ازجمله روشهایی بودند که در سالهای اخیر شایان توجه قرار گرفتهاند [6]. روشی برای آشکارسازی اهداف مبهم در تصاویر دیجیتال مادون قرمز در [7] برپایه پردازش تصویر ریختشناسی ارائه شده است. همچنین روشی برای تخمین پسزمینه مبتنی بر تحلیل مؤلفههای پایهای در [8] پیشنهاد شده است. علاوه بر تواناییهای فیلترینگ، روش ارائهشده، توابع همبستگی مکانی - زمانی و چگالی طیفی توان مجموعه دادههای اصلی را به دست میآورد. همچنین، یک مقیاس زمانی تعریف میشود که به نویز حسگر تصویربردار تخصیص یافته است. با استفاده از الگوریتم ارائهشده تلألؤ خورشید میتواند حذف شود. در [9,10] نیز تخمین پشتزمینه با استفاده از تحلیل مؤلفههای پایهای صورت گرفته است.
یکی دیگر از تکنیکهای یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز بهبود مستقیم هدف است. هدف اصلی در روشهای مبتنی بر بهبود هدف، طراحی یک عملگر فیلتری است که قادر به حذف پسزمینه و بهبود هدف بهصورت همزمان باشد. در [11] روشی برپایه سیستم بینایی انسان برای آشکارسازی هدف ارائه شده است. در این روش اهداف کوچک بهصورت گوسی مدل شدهاند و با استفاده از نمایش فضای مقیاس لاپلاسین گوسی اقدام به آشکارسازی هدف میشود. همچنین در [12] یک روش دیگر مبتنی بر مدلسازی اهداف بهصورت گوسی ارائه شده است. در این زمینه روش دیگری برپایه آستانهگذاری وفقی و رشد نواحی در [13] ارائه شده است. همچنین فیلتر بالاگذر وفقی در [14] برای آشکارسازی مستقیم در سامانههای آشکارساز هدف در تصاویر مادون قرمز استفاده شده است. تطبیق قالب بهبودیافته در [15] برای آشکارسازی اهداف کوچک مادون قرمز ارائه شد. برخلاف تطبیق قالب سنتی، از ضرایب افکنش حاصل از تحلیل مولفة پایهای بهعنوان قالب و از یک همبستگی غیرخطی بهعنوان معیار شباهت استفاده کردند. آشکارسازی اهداف با استفاده از بهینهکردن نسبت سیگنال به هدفنما در پسزمینههای ناهمگن در سال 2012 ارائه شد [16]. استفاده از عملگر لاپلاسین گوسی نرمالیزهشده در مقیاسهای مختلف و یافتن ماکزیمم آنها برای بهینهکردن نسبت سیگنال به هدفنما استفاده شده است. در سال ۲۰۱۶، روشی به نام تفاضل میانگین مطلق سطح خاکستری برای آشکارسازی اهداف مادونقرمز ارائه شد [17]. در این روش، خروجی الگوریتم با استفاده از تفاضل مطلق دو پنجرة تودرتو محاسبه میشود که حول پیکسل مدنظر محاط شدهاند. در [18] روشی مبتنی بر تفاضل میانگین مطلق سطح خاکستری ارائه شده است. در این روش سعی شده است علاوه بر رفع معایب روش میانگین مطلق سطح خاکستری بر کارآیی آن نیز افزوده شود.
یکی دیگر از روشهای آشکارسازی اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز، استفاده از اطلاعات موجود در هدف است. در این روشها از اطلاعاتی همچون شکل هدف، شدت روشنایی و اطلاعات حرکتی آن استفاده میشود. در [19] از اختلاف بین شدت روشنایی پیکسل مرکز و پیکسلهای اطراف برای آشکارسازی استفاده شده است. الگوریتم استفادهشده یک فیلتر مکانی است که مبتنی بر فیلتر هموارساز وفقی و فیلتر مکانی گارد رابینسون عمل میکند. در [20] الگوریتمی برای آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز مبتنی بر فیلتر ویژگی معرفی شده است. در این مقاله، در ابتدا مدلی برای نویز، پسزمینه و هدف با توجه به توزیع سطح خاکستری آنها در نظر گرفته میشود. سپس معیاری با عنوان پارامتر شکل در یک اندازة معین تعریف شده است و با توجه به آن هدف، نویز و پسزمینه تمیز داده میشوند. با تغییر مقدار اندازه در پارامتر شکل میتوان اندازة هدف را نیز به دست آورد. در [21] الگوریتمی برای آشکارسازی اهداف با اندازة متفاوت در تصاویر مادون قرمز ارائه شده است. در این الگوریتم از فیلترینگ لاپلاسین گوسی برای آشکارسازی اهداف استفاده میشود.
یک روش آشکارسازی اهداف مبتنی بر مدل فست و مشتقات جهتی برای تقویت ناحیة هدف در [22] ارائه شده است. در این روش ناحیههای همسایگی تصویر ورودی، بعد از اعمال تبدیل فست، با یک چندجملهای تقریب زده میشوند. بعد از ترکیب این چندجملهای با توابع پایة سینوسی و کسینوسی، مشتقات جهتی، ساخته و به تصویر اعمال میشوند.
در [23] از تئوری نمایش تنک برای آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز استفاده شده است. در این روش نمایش تنک براساس ایده تفاوت مرکز است. همچنین در [24] از نمایش تنک در کنار نمایش درجه پایین استفاده کرده و مدلی با نام LRSR برای آشکارسازی اهداف معرفی کرده است.
کارایی بالای الگوریتمهای بهینهسازی ابتکاری در حل مسائل [25-28]مختلف، پژوهشگران را به استفاده از این الگوریتمها در زمینة آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز سوق داده است. الگوریتمهای بهینهسازی، بیشتر برای بهینهکردن روشهای آشکارسازی اهداف استفاده شدهاند. در [29] از یک عملگر غیرخطی ریختشناسی برای آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز استفاده میکند. در این روش انتخاب صحیح المان ساختاری نقش تعیینکنندهای در عملکرد الگوریتم دارد. در این مطالعه از الگوریتم ژنتیک برای یافتن المانهای ساختاری مناسب برای بهبود و افزایش کارایی روش ارائهشده استفاده شده است. در [30] نیز دو روش برای بهینهکردن پارامترهای فیلترکردن Top-Hat با استفاده از شبکة عصبی و الگوریتم ژنتیک ارائه شده است. همچنین در [31] یک مطالعة دیگر برای بهینهکردن المانهای ساختاری در روش Top-Hat با استفاده از الگوریتمهای بهینهسازی ارائه شده است. در این مطالعه از الگوریتم ژنتیک کوانتوم برای این منظور استفاده شده است. در [32] از الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات در ردیابی اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز استفاده شده است.
در این مقاله، از توانایی بالای الگوریتمهای بهینهسازی در یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز استفاده میشود. تفاوت روش پیشنهادی با مطالعات گذشته در این است که الگوریتم بهینهسازی بهطور مستقیم برای یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز به کار گرفته میشود و از هیچکدام از روشهای آشکارسازی اهداف استفاده نمیشود. برای رسیدن به این هدف، الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات بهعنوان یکی از بهترین الگوریتمهای بهینهسازی ابتکاری به کار گرفته شده است.
سازماندهی این مقاله به این ترتیب است که در بخش دوم، الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات بیان میشود. بخش سوم به روش پیشنهادی اختصاص داده شده است. در بخش چهارم نتایج مربوط به عملکرد الگوریتم پیشنهادی در آشکارسازی اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز نشان داده میشوند و درنهایت در بخش پنجم، نتیجهگیری این پژوهش ارائه میشود.
الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات برای نخستینبار در سال 1995 مطرح شد. این الگوریتم بهصورت مؤثری در حل بسیاری از مسائل پیچیده استفاده شده است [33-37]. ایدة اصلی روش جستجو در این الگوریتم، از حرکات منظم پرندگان و ماهیها اقتباس شده است. برای مدلسازی نظم موجود در حرکت جمعی این جانداران دو دیدگاه در نظر گرفته شده است. یک بعد، تعاملات اجتماعی موجود بین اعضای گروه است و بعد دیگر امتیازات فردی است که ممکن است هریک از اعضای گروه واجد آنها باشد. در بعد اول همه اعضای گروه موظفاند همواره موقعیت خود را با تبعیت از موقعیت بهترین فرد گروه تغییر دهند و از بعد دوم لازم است تکتک اعضا بهترین موقعیتی که تاکنون شخصاً تجربه کردهاند را در حافظة خود نگهداری کنند و تمایلی نیز به بهترین موقعیت درکشدة گذشته خود داشته باشند.
در این الگوریتم موقعیت و سرعت هر ذره با روابط زیر بیان میشود:
(1) |
|
(2) |
در این رابطه W وزن اینرسی، c1 و c2 دو عدد ثابت مثبتاند که بهترتیـــب «پارامتر فردی» و «پارامتر اجتماعی» نام دارند. Xi و Vi بهترتیب نشاندهندة موقعیت و سرعت ذره iام است. همچنین، Pbest و Gbest بهترتیب نشاندهندة بهترین موقعیت ذره iام و بهترین موقعیت کل ذرات است.
مراحل الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات بهصورت زیر است.
در این بخش یک روش جدید مبتنی بر الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات برای شناسایی اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز ارائه میشود. نخستین قدم در بهکارگیری الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات برای آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز تعریفکردن ذرات است.
ذرات درواقع پاسخهاییاند که در طول اجرای الگوریتم ایجاد شدهاند و با تابع ارزیابی بررسی میشوند. در الگوریتم پیشنهادی ذرات نشاندهندة یک ناحیه در تصویر بهعنوان پنجرة هدفاند. در شکل 1 نحوة تعریف ذرات در الگوریتم پیشنهادی نشان داده شده است.
شکل (1): تعریف ذره در الگوریتم پیشنهادی
همانطور که مشاهده میشود هر ذره با 6 عدد نمایش داده میشود که دو عدد اول نشاندهندة موقعیت پنجرة جستجو، اعداد سوم و چهارم نشاندهندة ابعاد پنجرة جستجو و اعداد پنجم و ششم نشاندهندة ابعاد هدفاند. مشاهده میشود یک ذره شامل 3 پارامتر موقعیت ناحیة جستجو، ابعاد ناحیة جستجو و ابعاد ناحیة هدف است و موقعیت پنجرة هدف در ذرات مشخص نشده است. با توجه به مشخصات ذکرشده برای اهداف در تصاویر مادون قرمز، در ناحیة هدف بیشترین مقدار شدت روشنایی مربوط به هدف است. در الگوریتم پیشنهادی از این نکته برای تعیین موقعیت پنجرة هدف در پنجرة جستجو استفاده شده است.
در این الگوریتم نقطة مرکزی پنجرة هدف برابر با موقعیت پیکسلی با بیشترین شدت روشنایی در پنجرة جستجو است. به این ترتیب، میتوان با استفاده از پارامترهای مشخصشده در هر ذره، یک ناحیه را پنجرة هدف در نظر گرفت.
در الگوریتم ازدحام ذرات، جمعیت اولیه بهصورت کاملاً تصادفی در فضای جستجو انتخاب میشوند؛ اما از آنجایی که اطلاعات مفیدی دربارة موقعیت مکانهای احتمالی هدف در تصویر مادون قرمز وجود دارد، در الگوریتم پیشنهادی میتوان با ایجاد تغییراتی در نحوة انتخاب جمعیت اولیه، عملکرد الگوریتم پیشنهادی را در یافتن اهداف بهبود بخشید. نکتة شایان توجه در تعیین جمعیت اولیه این است که شدت روشنایی در نقاط هدف بیشتر از پسزمینة تصویر است. به این ترتیب، بهتر است در انتخاب جمعیت اولیه بهگونهای عمل شود که نقاط با روشنایی بیشتر، شانس بیشتری برای انتخاب داشته باشند.
برای پیادهسازی این فرایند از الگوریتم چرخ رولت استفاده شده است. روش چرخ رولت روشی برای انتخاب تصادفی بین چند گزینه بهصورت وزندار است؛ بهگونهایکه احتمال انتخاب هر گزینه متناسب با وزن آن گزینه است. در الگوریتم پیشنهادی وزن مربوط به هر پیکسل از تصویر مقدار شدت روشنایی آن پیکسل است. به این ترتیب، موقعیت نواحی انتخابشده بهعنوان جمعیت اولیه، در مکانهایی با شدت روشنایی بیشتر نسبت به زمینة تصویر بیشتر است. همچنین، ابعاد این نواحی بهصورت کاملاً تصادفی در بازة مجاز تعیین شدهاند.
تابع ارزیابی، تابعی ریاضی است که ورودی آن یک نقطه (یا یک پاسخ) در فضای جستجو بوده و خروجی آن یک عدد است که میزان برازندگی آن نقطه را بهعنوان نقطة بهینه یا هدف نشان میدهد. در الگوریتم پیشنهادی ورودی تابع ارزیابی یک ناحیه، پنجره هدف است. خروجی تابع ارزیابی عددی است که نشاندهندة برازندگی این ناحیه بهعنوان هدف است. میزان موفقیت الگوریتم بهینهسازی در یافتن اهداف بهطور مستقیم وابسته به تابع ارزیابی تعریف شده است. در صورت نبود ارزیابی مناسب نقاط مختلف شناسایی هدف غیرممکن خواهد بود.
در الگوریتم پیشنهادی، تابع برازندگی باید با داشتن شدت روشنایی مربوط به پنجرة هدف، میزان برازندگی آن ناحیه را مشخص کند؛ بنابراین، برای تعریف یک تابع ارزیابی مناسب باید ویژگی اهداف در تصاویر مادون قرمز در نظر گرفته شود. در شکل 2، تصویر بزرگنماییشدهای از یک هدف واقعی در تصاویر مادون قرمز نشان داده شده است.
شکل (2): نمای نزدیک یک هدف کوچک در تصاویر مادون قرمز
بهصورت کلی برای اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز ویژگیهای زیر در نظر گرفته میشوند [38].
با در نظر گرفتن شرایط مورد نیاز یک تابع برازندگی بهصورت زیر تعریف شده است:
(3) |
در این رابطه برابر شدت روشنایی در پیکسل ، مجموعه Θ نشاندهندة پیکسلهای موجود در پنجرة هدف، برابر ضریب شدت روشنایی هدف در پیکسل و برابر ضریب شدت روشنایی پسزمینه در پیکسل است. رابطة میان و نیز بهصورت زیر تعریف شده است.
(4) |
|
(5) |
در این رابطه، و موقعیت نقطة مرکزی در پنجرة هدف است و مقادیر و با توجه به ابعاد پنجرة هدف تعیین میشوند. این مقادیر بهگونهای انتخاب شدهاند که مقادیر ضرایب شدت روشنایی در نقاط مرزی پنجرة هدف کمتر از 1/0 باشد. مقادیر و از روابط زیر به دست میآیند.
(6) |
|
(7) |
در شکل 3 مقادیر مربوط به ضرایب شدت روشنایی هدف و پسزمینه برای یک پنجرة هدف با ابعاد 7*7 نشان داده شدهاند.
تابع برازندگی تعریفشده در رابطة 3، تفاضل میانگین وزندار شدت روشنایی در پنجرة هدف را محاسبه میکند. با استفاده از این تابع، وجود یک هدف در پنجرة داده شده ارزیابی میشود.
نکتة دیگر در تعیین پنجرة هدف در الگوریتم پیشنهادی این است که پنجرة هدف کمترین اندازة ممکن را داشته باشد. برای رسیدن به این هدف، تابع ارزیابی تعریفشده در رابطة 3 بهصورت زیر تغییر مییابد.
(8) |
در این رابطه مقادیر و ابعاد پنجرة هدفاند. به این ترتیب، تابع برازندگی بین دو پنجره با ابعاد متفاوت و یکسان به پنجره با ابعاد کوچکتر امتیاز بهتری میدهد.
شکل (3): ضرایب مربوط به (الف) شدت روشنایی هدف و (ب) شدت روشنایی پسزمینه برای یک پنجرة هدف با ابعاد 7*7
الگوریتمهای بهینهسازی به معیاری مناسب برای توقف روند تکرار نیازمندند. معیارهای مختلفی همچون تعداد نسلها، محدودیت زمانی، محدودیت شایستگی، رکود نسلی و رکود زمانی را میتوان معیار توقف در نظر گرفت. در الگوریتم پیشنهادی، رکود نسلی، معیار توقف انتخاب شده است. با استفاده از این معیار، توقف الگوریتم پیشنهادی زمانی صورت میگیرد که در تعداد مشخصی تکرار الگوریتم هیچگونه پیشرفتی حاصل نشود.
در الگوریتم 1 شبه کد مربوط به الگوریتم پیشنهادی ارائه شده است. همانطور که مشاهده میشود الگوریتم پیشنهادی کاملاً بر الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات منطبق است.
ورودی: یک تصویر مادون قرمز
خروجی: ناحیة هدف
جمعیت اولیه را تعیین کن
تازمانی که شرط توقف برآورده شود
نواحی هدف را ارزیابی کن
مقادیر PBest و GBestرا بهروزرسانی کن
نواحی هدف را بهروزرسانی کن
اتمام حلقه
ناحیه با بهترین مقدار برازندگی را بازگردان
الگوریتم (1): شبه کد الگوریتم پیشنهادی
در این بخش، عملکرد الگوریتم پیشنهادی برای یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز بررسی میشود. در شکل 4 (الف) یک تصویر مادون قرمز با پسزمینة ابری مشاهده میشود. شکل 4 (ب) – (و) موقعیت ذرات در تکرارهای مختلف روش پیشنهادی برای یافتن هدف نشان داده شدهاند. نقطة هدف، بیشترین میزان برازندگی را دارد و در الگوریتم ازدحام ذرات، ذرات تمایل دارند به سمت بیشترین میزان برازندگی حرکت کنند؛ بنابراین در طول اجرای الگوریتم، ذرات به سمت نقطة هدف همگرا میشوند. این امر در شکل 4 نیز مشاهده میشود. با توجه به شکل، با افزایش تعداد تکرار تمامی ذرات به سمت هدف همگرا شدهاند.
بهمنظور ارزیابی عملکرد الگوریتم پیشنهادی در یافتن اهداف کوچک، ابتدا یکسری اهداف شبیهسازیشده در نظر گرفته میشوند. اهداف با ابعاد و شدت روشناییهای مختلف در پسزمینههای مختلف در نظر گرفته شدهاند.
در شکل 5 پسزمینههای در نظر گرفته شده در این بخش نمایش داده شدهاند. در این تصاویر سعی شده است چالشهای موجود در یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز شبیهسازی شود. این تصاویر شامل پسزمینههای ابری، بازتاب نور در سطح دریا، وجود ساختمانها و اشیای با شدت روشنایی بالا هستند.
شکل (4): (الف) یک تصویر مادون قرمز، (ب) موقعیت جمعیت اولیه، (ج) موقعیت ذرات پس از تکرار 5ام، (د) موقعیت ذرات پس از تکرار 15ام، (ه) موقعیت ذرات پس از تکرار 25ام، (و) موقعیت ذرات پس از تکرار 40ام
شکل (5): تصاویر پسزمینههای مختلف
در شکل 6 اهدافی با ابعاد و شدت نور مختلف روی تصاور مادون قرمز ایجاد شدهاند. این اهداف با اضافهکردن یک ماتریس هدف به تصویر پسزمینه ایجاد شده است. در این شکل نتایج بهدستآمده از آشکارسازی این اهداف با روش پیشنهادی مشاهده میشوند. نتایج مربوط به آشکارسازی اهداف شبیهسازیشده با روش پیشنهادی نشاندهندة عملکرد مطلوب این روش در یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز در شرایط متفاوت است.
شکل (6): آشکارسازی اهداف شبیهسازیشده در شرایط مختلف با الگوریتم پیشنهادی
همچنین عملکرد الگوریتم پیشنهادی با 8 تصویر مادون قرمز واقعی سنجیده شده است. این تصاویر که در شکل 7 نمایش داده شدهاند، پسزمینههای متفاوت دارند و همچنین اهداف موجود در این تصاویر با ابعاد و شدت نورهای مختلفاند.
بهمنظور مقایسة عملکرد الگوریتم پیشنهادی با روشهای رایج آشکارسازی اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز، نتایج بهدستآمده از الگوریتم پیشنهادی با 4 روش متداول در این زمینه مقایسه شدهاند.
این روشها عبارتاند از:
شکل (7): تصاویر مادون قرمز با اهداف واقعی
پارامترهای مربوط به این روشها در جدول 1 آمدهاند.
جدول (1): مقادیر پارامترهای الگوریتمهای آشکارسازی
مقدار |
پارامتر |
عنوان |
3×3، 5×5، 7×7،9×9 |
Φ |
اندازة پنجرههای داخلی در AAGD |
19×19 |
Ω |
اندازة پنجرههای داخلی در AAGD |
3×3، 5×5، 7×7،9×9 |
P |
اندازة سلولها درروشهای PCM و LCM |
5 |
se |
اندازة المان ساختاری در Top-hat |
2 |
c1,c2 |
ضرایب ثابت در PSO |
7/0 |
W |
وزن اینرسی در PSO |
بهمنظور مقایسة نتایج روش پیشنهادی با روشهای متداول، از دو کمیت نرخ آشکارسازی هدف و نرخ هشدار خطا استفاده شده است.
نرخ (احتمال) آشکارسازی هدف از رابطة زیر محاسبه میشود.
(7) |
نرخ (احتمال) هشدار خطا از رابطة زیر محاسبه میشود.
(8) |
نرخ آشکارسازی و نرخ هشدار خطا دو پارامتر مهم برای ارزیابی سامانههای آشکارساز مادون قرمزند. نرخ آشکارسازی نشاندهندة حساسیت سیستم است و در آزمایشات بهصورت نسبت اهداف آشکارشده به کل اهداف موجود تعریف میشود. نرخ هشدار خطا را میتوان بیانکنندة قابلیت سیستم در اختصاصیگری دانست که بهصورت نسبت آشکارسازیهای نادرست به کل آشکارسازیها تعریف میشود.
پارامترهای نرخ آشکارسازی و نرخ هشدار خطا را در قالب منحنی عملیاتی گیرنده (ROC) میتوان با هم ادغام کرد. در منحنی ROC سامانهای عملکرد بهتری دارد که نرخ آشکارسازی بالاتر و نرخ هشدار خطای کمتری داشته باشد.
در جدول 2 نتایج مربوط به نرخ آشکارسازی و نرخ هشدار خطای روشهای مختلف در آشکارسازی اهداف شکل 7 آمدهاند. با توجه به ماهیت تصادفیبودن الگوریتم پیشنهادی، نتایج بهدستآمده در جدول 2 برای این روش حاصل میانگین 10 بار تکرار الگوریتم است. همچنین، مقادیر گزارششده برای سایر الگوریتمها به این ترتیب محاسبه شدهاند که بهترین پاسخ بهدستآمده از سه سطح آستانهگذاری با مقایر K برابر با 3، 5 و 10 پاسخ نهایی در نظر گرفته شده است.
با مقایسة نتایج بهدستآمده از روش پیشنهادی و سایر روشهای آشکارسازی مشاهده میشود که روش پیشنهادی توانسته است عملکرد مطلوبی از خود نشان دهد.
در شکل 8 نتایج آشکارسازی شکل 7 (الف) با روشهای مختلف مشاهده میشوند. وجود ابرهای پراکنده با شدت نور متفاوت در این تصویر باعث بروز خطا در بسیاری از الگوریتمهای آشکارسازی میشود. نتایج مربوط به این آزمایش نشاندهندة عملکرد مطلوب الگوریتم پیشنهادی در یافتن هدف در این تصویر است.
جدول (2): مقایسة کارایی الگوریتم پیشنهادی با الگوریتمهای رایج آشکارسازی اهداف
تصویر |
|
AAGD |
Top-Hat |
MLCM |
MPCM |
الگوریتم پیشنهادی |
شکل 7 (الف) |
Pd |
100 |
100 |
100 |
66 |
100 |
Pf |
0.3 |
0.2 |
0.25 |
0.2 |
0.01 |
|
شکل 7 (ب) |
Pd |
90.9 |
100 |
100 |
81.8 |
86.3 |
Pf |
0.6 |
0.8 |
0.04 |
0.009 |
0.001 |
|
شکل 7 (ج) |
Pd |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
Pf |
0.02 |
0.06 |
0.2 |
0.01 |
0.01 |
|
شکل 7 (د) |
Pd |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
Pf |
0.05 |
0.06 |
0.42 |
0.06 |
0.03 |
|
شکل 7 (ه) |
Pd |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
Pf |
0.07 |
0.05 |
0.65 |
0.12 |
0.05 |
|
شکل 7 (و) |
Pd |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
Pf |
0.02 |
0.01 |
0.04 |
0.005 |
0.004 |
|
شکل 7 (ز) |
Pd |
100 |
100 |
0 |
100 |
100 |
Pf |
0.03 |
0.15 |
0 |
0.02 |
0.01 |
|
شکل 7 (ح) |
Pd |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
Pf |
0.07 |
0.02 |
0.18 |
0.03 |
0.01 |
شکل (8): (الف) تصویر مادون قرمز شکل 7 (الف)، (ب) خروجی روش AAGD، (ج) خروجی روش Top-Hat، (د) خروجی روش MLCM، (ه) خروجی روش MLPM ، (و) خروجی روش پیشنهادی
شکل (9): نمودار ROC تصویر مادون قرمز شکل 7 (الف)
همچنین در شکل 9، منحنی ROC بهدستآمده از تصویر مادون قرمز شکل 7 (الف) با استفاده از الگوریتمهای مختلف مشاهده میشود. در این منحنی با توجه به اینکه الگوریتم پیشنهادی تنها یک ناحیه را هدف نهایی انتخاب میکند، در این نمودار نتایج حاصل از الگوریتم پیشنهادی با یک نقطه نشان داده شدهاند. نتایج حاصل نشاندهندة برتری الگوریتم پیشنهادی بر سایر الگوریتمها در یافتن هدف در این تصویر است.
با توجه به اینکه سیستمهای آشکارسازی اهداف بهصورت آنلاین عمل میکنند، یکی از پارامترهای مهم در الگوریتمهای آشکارسازی اهداف مدت زمان آشکارسازی هدف است. با توجه به ساختار خاص الگوریتم پیشنهادی که از روش بهینهسازی ازدحام ذرات برای یافتن هدف استفاده میکند، حجم محاسبات و مدت زمان آشکارسازی هدف، از دغدغههای اصلی در این الگوریتم به حساب میآیند.
جدول 2، مدت زمان آشکارسازی این تصاویر را با الگوریتمهای متفاوت نشان میدهد. این نتایج با استفاده از نرمافزار متلب و با یک کامپیوتر با مشخصات 4-GB حافظة دسترسی تصادفی و پردازندة مرکزی دوهستهای P8700 با فرکانس 2.53 GHZ به دست آمدهاند.
با توجه به نتایج بهدستآمده، روش AAGD سریعترین روش در میان این روشها است. همچنین، مدت زمان آشکارسازی اهداف در الگوریتم پیشنهادی با زمان آشکارسازی الگوریتمهای MPCM و MLCM مقایسهپذیر است. این امر نشان میدهد الگوریتم پیشنهادی ازنظر مدت زمان آشکارسازی، در سامانههای آشکارسازی اهداف میتواند استفاده شود.
نکته درخور توجه دیگر در جدول 3، وابستگی شدید مدت زمان آشکارسازی در الگوریتمهای آشکارسازی هدف است. به این دلیل که در این الگوریتمها فیلترکردن روی تمامی پیکسلهای تصویر اعمال میشود و با افزایش تعداد پیکسلها حجم محاسباتی نیز به همان نسبت افزایش مییابد؛ اما در الگوریتم پیشنهادی فقط تعداد محدودی از نقاط موجود در تصویر ارزیابی میشوند.
جدول (3): مدت زمان آشکارسازی اهداف با الگوریتمهای مختلف برحسب میلیثانیه
تصویر |
ابعاد |
AAGD |
Top-Hat |
MLCM |
MPCM |
الگوریتم پیشنهادی |
شکل 7 (الف) |
256×200 |
26 |
46 |
195 |
220 |
190 |
شکل 7 (ب) |
484×335 |
68 |
77 |
590 |
703 |
350 |
شکل 7 (ج) |
259×194 |
21 |
38 |
195 |
206 |
164 |
شکل 7 (د) |
150×150 |
17 |
28 |
106 |
127 |
158 |
شکل 7 (ه) |
128×128 |
12 |
27 |
90 |
88 |
166 |
شکل 7 (و) |
493×638 |
129 |
154 |
1136 |
1132 |
608 |
شکل 7 (ز) |
201×200 |
19 |
31 |
158 |
162 |
195 |
شکل 7 (ح) |
201×250 |
24 |
39 |
231 |
261 |
260 |
آشکارسازی اهداف کوچک، اهمیت بالایی در سامانههای جستجوگر و ردیاب مادون قرمز دارد. در این مقاله یک روش جدید مبتنی بر الگوریتم بهینهسازی ازدحام ذرات برای یافتن اهداف کوچک در تصاویر مادون قرمز ارائه شد. کارایی این روش با آزمایشهایی ارزیابی شد. در نخستین مرحله، عملکرد این روش در یافتن یک هدف کوچک در تصاویر مادون قرمز بررسی شد. نتایج این بخش نشاندهندة همگرایی مطلوب ذرات در طول اجرای الگوریتم بود. در دومین مرحله، عملکرد الگوریتم پیشنهادی با استفاده از یکسری تصاویر مادون قرمز و اهداف شبیهسازیشده ارزیابی شد. پسزمینههای در نظر گرفته شده در این آزمایش شامل ساختمانهای با شدت روشنایی بالا، آسمان ابری و بازتاب نور از سطح دریا در تصویر بود. اهداف شبیهسازیشده نیز در ابعاد و شدت روشنایی مختلف در تصاویر قرار گرفتند. نتایج حاصل از این آزمایش نشاندهندة عملکرد مطلوب الگوریتم پیشنهادی در یافتن اهداف مختلف در تصاویر مادون قرمز بود. سومین آزمایش انجامشده در این پژوهش، استفاده از 8 تصویر واقعی برای ارزیابی عملکرد الگوریتم پیشنهادی بود. همچنین، نتایج این آزمایش با نتایج بهدستآمده از چهار روش متداول آشکارسازی اهداف در تصاویر مادون قرمز مقایسه شدند. نتایج این بخش نیز نشاندهندة عملکرد مطلوب الگوریتم پیشنهادی بود.
[1]تاریخ ارسال مقاله: 18/01/1399
تاریخ پذیرش مقاله: 23/04/1399
نام نویسنده مسئول: هادی شهرکی
نشانی نویسنده مسئول: ایران، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده صنعت و معدن خاش